Kiedy cielęta stresują się najbardziej?
Przy użyciu nieinwazyjnych monitorów serca połączonych z komputerowymi rejestratorami danych, zapisywano zmiany w rytmie serca. Następnie naukowcy użyli oprogramowania do obliczenia HRV oraz ocenili RMSSD – średni kwadrat pierwiastka sekwencyjnych różnic między uderzeniami serca w czasie. Brzmi skomplikowanie, ale im niższe wartości RMSSD, tym większy stres. Naukowcy dokonali oceny RMSSD w związku z różnymi typowymi wydarzeniami w życiu cieląt, uzyskując następujące wyniki:
Separacja z matką – stwierdzono istotną, ujemną korelację pomiędzy wiekiem rozstania (od 12 godzin do 5 dni), a wartością RMSSD. Stres separacyjny wzrastał tym bardziej, im dłużej cielę pozostawało z matką;
Odsadzenie – porównując pojedynczo utrzymywane, nowo urodzone (<2 tygodni) cielęta, którym dostarczono smoczki „atrapy” i grupę cieląt w podobnym wieku bez smoczków, nie zaobserwowano różnic w wartościach RMSSD. Jednak, gdy cielętom po 5 dniach zabrano smoczki, wartości RMSSD w tej grupie uległy znacznemu obniżeniu, co było skorelowane ze stresem związanym z odsadzeniem;
Łączenie w grupy – wartości RMSSD oceniono u 12 cieląt, trzy dni po przeniesieniu do kojców grupowych po różnym okresie czasu izolacji (od 3 do 28 dni). Cielęta, które spędziły więcej czasu w odosobnieniu miały znacznie niższe wyniki RMSSD, co sugeruje, że separacja uniemożliwia cielętom rozwój niezbędnych umiejętności społecznych i powoduje większy stres, gdy w końcu są one łączone.
Dekornizacja – 18 cielętom usunięto rogi w wieku około 35 dni. Wszystkie otrzymały miejscowe znieczulenie, a połowa z nich otrzymała również długoterminową terapię przeciwbólową (0,5 mg/kg meloksykamu). Obie grupy wykazywały niskie wartości RMSSD krótko po dekornizacji. Po 48 godzinach od szczepienia u otrzymujących terapię przeciwbólową RMSSD urósł, co wskazuje na to, że leczenie meloksykamem złagodziło przewlekły ból.
Choroba – w trakcie badań naukowcy zauważyli, że cielęta wykazujące tradycyjne oznaki choroby, takie jak gorączka i podwyższone tętno, miały również znacznie niższe wartości RMSSD w porównaniu z pozornie zdrowymi cielętami.
Wnioski: HRV nie może być stosowany jako bezwzględny wskaźnik stresu lub bólu, bo wpływ na niego mają też płeć, wiek, kondycja, aktywność fizyczna i rytm dobowy. Ale... jest to użyteczny element w połączeniu z innymi metodami oceny, takimi jak poziom kortyzolu, termografia w podczerwieni i zachowanie zwierząt.
Artur Puławski
Zdjęcie: Beata Dąbrowska
Artykuł ukazał się w magazynie Elita Dobry Hodowca 4/2021 na str. 54. Jeśli chcesz czytać więcej podobnych artykułów, już dziś wykup dostęp do wszystkich treści na Elicie: Zamów prenumeratę.
