Jak zmienia się zapotrzebowanie krowy na wapń?
W okresie zasuszania krowa potrzebuje jedynie 17 do 21 gramów wapnia na dobę. Po wycieleniu dzienne zapotrzebowanie nagle wzrasta do 31 g przy wydajności 10 litrów siary i aż do 51 g przy wydajności 20 litrów siary. Zapasy we krwi, którymi krowy dysponują to jedynie 3,5 g wapnia. Krowa musi zatem uwalniać więcej wapnia z kości (9–15 g) i pobierać z paszy. Gdy wapnia brakuje, krowa zapada na hipokalcemię (gorączkę mleczną).
Starsze i wydajniejsze krowy są bardziej narażone
Ryzyko hipokalcemii wzrasta wraz z wiekiem krowy oraz jest uzależnione od wydajności mlecznej, jak również sposobu żywienia w okresie zasuszania. Wysoka zawartość wapnia, potasu i fosforu, a niewystarczająca ilość magnezu w okresie zasuszania sprzyjają pojawieniu się gorączki mlecznej w stadzie.
Niedobór wapnia zaburza funkcjonowanie mięśni szkieletowych i gładkich, zwiększa ryzyko przemieszczenia trawieńca, ketozy, zapalenia macicy oraz brakowania w początkowej fazie laktacji.
265 euro na krowę
W przypadku gorączki mlecznej:
- o 44% spada szansa na skuteczne pierwsze unasienienie,
- o 32% spada szansa na ciążę w pierwszych 150 dniach,
- o 69% wzrasta ryzyko brakowania do 60. dnia laktacji,
- wydajność mleczna w pierwszych 3 kontrolnych dojach jest niższa o 2,2 kg (Venjacob, 2019).
Paradoksalnie subkliniczna postać hipokalcemii (poziom wapnia we krwi poniżej 2 mmol/l) w stadzie jest droższa niż postać kliniczna. Jeżeli w stadzie 500 krów, odsetek zwierząt z kliniczną gorączką mleczną wynosi 2%, to koszty leczenia jednej sztuki wynoszą 265 euro. Poprzez większe ryzyko spadku wydajności oraz przedwczesnego brakownia, w ciągu roku koszty rosną do 2650 euro. Jeśli zaś mamy postać subkliniczną niedoboru wapnia, na którą cierpi 40% zwierząt w stadzie 200 sztuk, a każda obciąża portfel hodowcy kwotą 110 euro (spadek wydajności, choroby wtórne) to w ciągu całego roku straty sięgną 22 000 euro.
Metody zapobiegania hipokalcemii u krów
Mamy cztery strategie profilaktyki gorączki mlecznej:
- W okresie zasuszania żywienie ubogie w wapń, np. zastosowanie składników łączących się z nim.
- Iniekcja witaminy D przed porodem.
- Podawanie doustne wapnia przed, w trakcie i po porodzie, np. w postaci bolusów, żelu, czy wlewek.
- Podawanie kwaśnych soli w dawce w okresie zasuszania (niezbędne jest w tym wypadku kontrolowanie w moczu wartości pH oraz w dawce pokarmowej wartości DCAB (równowaga kationowo-anionowa dawki pokarmowej).
Roztwory z wapnia podaje się w postaci iniekcji podskórnej lub dożylnej wyłącznie w postaci klinicznej choroby. Nie wolno ich stosować w postaci subklinicznej! A to ze względu na to, że stężenie wapnia we krwi podnosi się natychmiast na okres 4–6 godzin do poziomu czterokrotnie wyższego niż wartości prawidłowe (2 do 2,5 mmol/l). Po czym gwałtownie spada, zazwyczaj do poziomu niższego niż u krów nie poddanych leczeniu. Równowaga gospodarki wapnia jest zaburzona – najpierw mamy niedobór, po iniekcji znaczną nadwyżkę i znowu niedobór.
-kb-
fot. Heil
Artykuł ukazał się w magazynie Elita Dobry Hodowca 6/2020 na str. 32. Jeśli chcesz czytać więcej podobnych artykułów, już dziś wykup dostęp do wszystkich treści na Elicie: Zamów prenumeratę.
