Kwaśne sole w zapobieganiu hipokalcemii u krów - jak ich używać?

Zaczyna się na początku laktacji obniżonym poziomem wapnia we krwi. Skutkiem tego są zaburzenia przemiany materii i pogorszenie funkcjonowania układu odpornościowego.

„Leniwa krowa”, która nie zaczyna jeść zaraz po wycieleniu, wpada w negatywną spiralę skutków niedoboru wapnia i energii. W niemieckich stadach u 29% krów w 2 laktacji, 49% w 3 i już 60% krów od 4 laktacji od początku doju ma we krwi progowy poziom wapnia 2 mmol/l, co wskazuje na subkliniczną hipokalcemię.

Pomysłów jest bardzo dużo – od bolusów lub zastrzyków z wapnia, profilaktyki z witaminą D, poprzez podawanie preparatów wiążących wapń, zadawanie paszy z możliwie niskim DCAB (bilans kationowo-anionowy), redukcję poziomu potasu aż do zastosowania soli kwaśnych oraz skarmianie dawką pokarmową o negatywnym DCAB.

• Działanie kwaśnych soli można sprawdzić za pomocą cotygodniowego pomiaru pH moczu. Elektroniczny pHmetr dostarcza wynik natychmiast

W zależności od poziomu wydajności w stadzie, składu paszy podstawowej i możliwości wprowadzenia zmian w gospodarstwie, te różne strategie mają różne priorytety. W USA ponad 70% pogłowia krów otrzymuje sole kwaśne.

Bez dokładnego przeliczenia (badanie próbek paszy) nie można zaplanować podawania soli kwaśnych. Koncepcja DCAB (bilans anionowo-kationowy) bierze pod uwagę przede wszystkim dostarczanie kationów sodu i potasu w odpowiednim stosunku do anionów chloru i siarki, biorąc pod uwagę ich różne właściwości i masy atomowe. Można komponenty paszy dopasować na podstawie DCAB, ale należy określić analitycznie poziom poszczególnych związków w paszy podstawowej. DCAB paszy zakwaszonej powinien wynosić 50 meq/kg. Po około 3 dniach należy skontrolować pH w moczu i ocenić, czy poziom zakwaszenia paszy ustalono na właściwym poziomie.

Jesse P. Goff z Uniwersytetu w Iowa od ponad 30 lat zajmuje się naukowo profilaktyką hipokalcemii oraz wpływem metabolicznej kwasicy na metabolizm wapnia. Za pomocą zasady klucza i zamka Goff tłumaczy w prosty sposób kaskadę, która musi nastąpić, żeby doszło do uwolnienia z kości wapnia (receptor hormonu i kompleks hormon-receptor).

Na wykresie – na schemacie A mechanizm działa prawidłowo tak, aby zachować równowagę (homeostazę) wapnia. Tylko przy pH krwi 7,35 parathormon przyłącza się do receptora i pod wpływem magnezu wapń zostaje uwolniony z kości.

Ta zasada klucza i zamka nie funkcjonuje na schemacie B. Wartość pH krwi jest za wysoka i receptory nie są w stanie rozpoznać parathormonu. Schemat C przedstawia niedobory magnezu, który też jest niezbędny do tego procesu. Przy wystarczającym zaopatrzeniu w magnez, pH krwi jest decydujące w regulacji metabolizmu wapnia.

-mw-
fot. Nielad/Stibbe

Artykuł ukazał się w magazynie Elita Dobry Hodowca 4/2021 na str. 44. Jeśli chcesz czytać więcej podobnych artykułów, już dziś wykup dostęp do wszystkich treści na Elicie:  Zamów prenumeratę.