Zatrzymanie łożyska u krowy - kiedy zacząć się martwić?
Już po narodzinach. Krowa jest pod opieką i pozostaje tylko „zejście” popłodu. Zwykle dzieje się to w ciągu sześciu do ośmiu godzin po wycieleniu, ale dopuszcza się opóźnienie nawet do dwunastu godzin po porodzie. Powód do niepokoju jest wtedy, gdy po dwunastu godzinach popłód nadal nie zszedł. Od tego momentu mówimy o tzw. zatrzymaniu łożyska.
Lekarz weterynarii dr Levke Jessen udziela wskazówek dotyczących prawidłowego postępowania z popłodem.
Miejsce wnikania bakterii
Błony płodowe, tj. tkanka, która tworzy warstwę ochronną worka owodniowego normalnie odłączają się od tkanki matecznej po wycieleniu. Pod naporem skurczów poporodowych owodnia odrywa się i zostaje usunięta z macicy. Jeśli do tego nie dojdzie, krowa jest zagrożona, ponieważ ma wciąż otwarty kanał rodny, przez który łatwo wnikają bakterie.
Gdy do tego dojdzie, z pochwy wydziela się nieprzyjemny zapach. Może mu towarzyszyć gorączka powyżej 39,5°C. Stąd już blisko do ostrego zapalenia macicy z wydzieliną o nieprzyjemnym zapachu i czerwonobrązowym zabarwieniu. Uwalniane wtedy toksyny bakteryjne zaburzają ogólny stan krowy – przykładowo krowa przestaje jeść.
Nie ciągnąć za mocno łożyska!
Krowa ma 12 godzin na pozbycie się popłodu. Jeśli okres ten mija, a nic się nie dzieje, konieczna jest interwencja zarządcy stada. Ale pod żadnym pozorem nie wolno działać na siłę, bo można uszkodzić błony płodowe pozostające wewnątrz krowy i tym samym otworzyć wrota dla bakterii. Lepiej spróbować usunąć popłód w całości łagodnym szarpnięciem. Jeśli nadal nie jest to możliwe, można ostrożnie pociągnąć za zwisające części owodni i wyciąć je za pomocą (wyczyszczonego i zdezynfekowanego!) noża lub nożyczek.
Po takiej interwencji hodowca powinien intensywnie obserwować krowę. Obejmuje ona:
- codzienną kontrolę i pomiar gorączki,
- higieniczną pracę: używanie jednorazowych rękawiczek, czyszczenie i dezynfekowanie termometru po użyciu.
Znajdź przyczynę zatrzymania łożyska
Jeśli krowa ma gorączkę i przestaje jeść, jest to przypadek wymagający konsultacji z lekarzem weterynarii. Zazwyczaj podaje on antybiotyk na trzy do pięciu dni. W zależności od stopnia zaawansowania metritis, można zastosować dodatkowe leczenie, np. kroplówki stabilizujące krążenie lub leki przeciwzapalne. Stara metoda – wprowadzanie do macicy pałeczek z antybiotykami nie jest już zalecana, ponieważ w badaniach większości naukowców nie potwierdzono jej pozytywnych efektów.
- Jeżeli popłód nie zejdzie w ciągu dwunastu godzin po wycieleniu, to krowa wymaga specjalnej troski ze strony hodowcy
Ważne: Poporodowe zaburzenia nigdy nie występują w pojedynkę, ale zawsze są symptomem leżącej u podstaw problemu choroby podstawowej. W związku z tym zasadne jest określenie przyczyn zalegania poporodowego i uniknięcie ich w przyszłości.
Możliwe przyczyny zalegania:
- poród przedwczesny, zbyt późny lub martwy,
- zbyt krótki okres zasuszania,
- transport lub zmiana miejsca pobytu w okresie szczytu laktacji,
- zaburzenia przemiany materii, np. ketoza,
- błędy żywieniowe (niedobór witamin, minerałów lub mikroelementów, pierwiastków śladowych, zbyt wysoki BCS).
Profilaktyka zdrowotna obejmuje również regularne i gruntowne czyszczenie kojców porodowych, najlepiej po każdym wycieleniu. Zapobiega to przenoszeniu zarazków na kolejne zwierzęta.
-sh-
fot. główne: Beata Dąbrowska, fot. w artykule: Berkemeier
fot. główne: Beata Dąbrowska, fot. w artykule: Berkemeier
Artykuł ukazał się w magazynie Elita Dobry Hodowca 2/2022 na str. 36. Jeśli chcesz czytać więcej podobnych artykułów, już dziś wykup dostęp do wszystkich treści na Elicie: Zamów prenumeratę.
