Jakie objawy u cieląt wskazują na zatrucie solą?
Obserwacje lekarza weterynarii dr. Michaela Schmaußera z Freising dają do myślenia: – Często widzę cielęta z biegunką, które przyciskają głowę do ściany boksu lub igloo, mają zwiększone łzawienie, słaby odruch ssania i zgrzytają zębami. To wszystko wskazuje, że cierpią z powodu bólu głowy i dociskając ją do ściany mają nadzieję na ulgę. Lekarz poszedł krok dalej, szukając przyczyn tego zjawiska. Odkrył, że wszystkie zwierzęta z tymi objawami otrzymały zbyt wysoką dawkę doustnego napoju elektrolitowego (napoju ORT).
Potwierdzają to badania naukowe. – Często diagnozujemy podwyższony poziom sodu i objawy zatrucia solą fizjologiczną u cieląt, które przez dłuższy czas były pojone wg niewłaściwego schematu. A stężenie sodu w napoju elektrolitowym podawanym regularnie znacznie odbiega od „wartości docelowej”, tj. od specyfikacji producenta – mówi prof. Walter Grünberg z Uniwersytetu w Giessen.
Elektrolity powinny być podawane tylko z dużą ilością wody!
Ponieważ receptury zdecydowanej większości dostępnych na rynku preparatów elektrolitowych nie zmieniły się, lekarze weterynarii upatrują głównych przyczyn niepokojących objawów w następujących błędach:
- nieprzestrzeganiu instrukcji mieszania płynów elektrolitycznych – często dodawana jest zbyt mała ilość wody;
- łączeniu preparatów – na przykład – napoje elektrolityczne i tabletki wodorowęglanowe wg własnej koncepcji;
- braku dostępu do wody lub ograniczeniu dostępu – poza elektrolitami zwierzęta nie mogą się swobodnie napić.
Skutek: Zbyt duże spożycie soli zwiększa stężenie sodu we krwi, co prowadzi do dodatkowego zapotrzebowania na wodę u i tak już odwodnionego cielęcia. Jednak to dodatkowe zapotrzebowanie nie może być zaspokojone przez samo pojenie ORT, ponieważ stężenie sodu we krwi wzrosłoby wtedy jeszcze bardziej. Zwierzę oddycha szybciej i ciężej, odruch ssania staje się słabszy. Wzrasta ryzyko zatrucia solą fizjologiczną, co prowadzi do śmierci.
Zawsze nalezy przestrzegać zaleceń producenta
Dostępne na rynku napoje elektrolitowe różnią się znacznie pod względem stężenia składników i osmolarności. Jednak minimalne wartości sodu, substancji buforujących, energii itp. są określone w wytycznych żywieniowych (ramka).
Również informacje na opakowaniu różnią się w zależności od producenta. Czasami podawane dane dotyczą litra, a innym razem dwóch litrów elektrolitów, co może prowadzić do nieporozumień. Jednak eksperci zalecają zawsze stosowanie podanych przez producenta proporcji mieszania.
– Z mojego punktu widzenia zawsze należy rozcieńczyć mieszankę, zgodnie z instrukcjami na opakowaniu, dodając zalecaną ilość wody, aby wykluczyć ryzyko przedawkowania – mówi dr Schmaußer. Aby zrekompensować duże straty elektrolitów i substancji buforowych, cielę z biegunką potrzebuje ciągłego dostępu do płynów. Niezależnie od podawanych elektrolitów, zawsze powinno być dostępne wiadro z czystą wodą. Przygotowaną mieszankę elektrolitową należy stale uzupełniać i mieć do dyspozycji cielęcia przez całą dobę. Podawanie elektrolitów metodą drenchingu nie jest wskazane, ponieważ wysoka zawartość cukru dostaje się do żwacza prowadząc do kwasicy i dodatkowo pogarszając stan cielęcia.
Podczas stosowania tabletek z wodorowęglanem również trzeba zwrócić uwagę na pewne szczegóły:
– Stosowanie tych tabletek ma na celu wywołanie pragnienia poprzez podawanie soli. W przeciwieństwie do ORT, tu gdzie podawana jest sól w odpowiednich proporcjach bez wody, istotny jest swobodny do niej dostęp. W przeciwnym razie zatrucie solą kuchenną jest nieuchronne – podkreśla prof. Grünberg. Elektrolitów i tabletek z wodorowęglanem nie wolno podawać jednocześnie. Ekspert ostrzega: – Tabletki z wodorowęglanem nie są przeznaczone do stosowania z ORT, ponieważ te ostatnie powinny już zawierać wystarczającą ilość buforu. Kombinacja ta jest nie tylko bezcelowa, ale potencjalnie niebezpieczna, ponieważ może prowadzić do nadmiernego buforowania!
S. Lehnert
