Czym jest limaks u krów i jak powstaje?
Tak zwany limaks, czyli przerost skóry szpary międzyracicowej to przeważnie hiperkeratyczny twór skórny w obrębie przestrzeni międzypalcowej, powstający pod wpływem nacisku. Podobnie jest i u ludzi – stałe obciążenie/podrażnienie skóry, prowadzi do zwiększonego tworzenia się modzeli czy odcisków. Limaks może powstać w każdych warunkach – przy każdym kroku, stojąc, a także leżąc, wybrzuszenie między racicami może być uciskane – objawem powstającego limaksu jest kulawizna. W wielu oborach u krów widać też inne narośle na racicach – związane z chorobą Mortellaro. Ta dodatkowo zwiększa bolesność limaksu oraz podnosi ryzyko wystąpienia stanów zapalnych.
Niewielki wpływ genetyczny na występowanie przerostu skóry szpary międzyracicowej u krów
Wraz z wprowadzeniem do oceny wartości hodowlanej u krów rasy hf podindeksu zdrowia racic, predyspozycje do limaksu są monitorowane. Poza cechami Mortellaro, owrzodzeniem racic, panaritium, wad linii białej i ochwatu, limaks ma 10% wagi w ocenie wartości hodowlanej, a więc genetyczne predyspozycje grają tu niewielką rolę. Znacznie ważniejsze są warunki utrzymania i zarządzanie. Do wystąpienia limaksu przyczyniają się:
- nieprawidłowa korekta racic,
- rozstawione racice,
- gładkie, śliskie podłogi,
- wszystkie zmiany na racicach zmierzające w kierunku hiperkeratycznego tworu skórnego w obrębie przestrzeni międzypalcowej z wadą rogową (np. osiowe rozszczepienie rogu).
Jeśli limaks ma podłoże genetyczne, zmiany często obserwuje się na wszystkich czterech kończynach. O dziedzicznej predyspozycji do choroby racic świadczy też ułożenie narośli między palcami – hiperkeratoza pojawia się w środku i nie jest przytwierdzona do racic na stałe.
Czy limaks u krów może sam ustąpić?
Jeśli krowa nie kuleje, a limaks nie jest w stanie zapalnym i nie ma kontaktu z podłożem, z naroślą między racicami nie trzeba nic robić. We wszystkich innych przypadkach najważniejszym działaniem jest funkcjonalna pielęgnacja racic wraz z odciążeniem szpary międzyracicowej. Wklęsłość należy odpowiednio wyciąć, aby podczas stawiania nóg, w rejonie limaksu nie powstawały punkty i krawędzie nacisku. Zwierzęta z rozwiniętym limaksem należy regularnie kontrolować. Jeśli narośl ma wystarczająco dużo miejsca i nie jest narażona na ciągłe tarcie i podrażnienia, w końcu sama ustąpi.
Jak leczyć limaks u krów?
Jeśli limaks jest tak duży, że zwykłe przycięcie otaczających go krawędzi rogu nie niesie złagodzenia, istnieją trzy sposoby leczenia choroby racic:
1. Najczęstszym sposobem leczenia jest opatrunek Novoderma. Należy go usunąć po pięciu dniach i sprawdzić efekt. Novoderma ma działanie keratolityczne (rozpuszczające zrogowacenia), antyseptyczne, przeciwświądowe i przeciwzapalne.
2. Alternatywnie na limaks można nałożyć poliuretanowy okład na ranę (plaster Kenndoffa) pod opatrunkiem. Wspomaga on regresję limaksu i odbudowę funkcjonalnej bariery skórnej.
3. Interwencja chirurgiczna lekarza weterynarii jest konieczna tylko wtedy, gdy limaks nie goi się mimo zastosowania opisanej powyżej terapii, występuje stan zapalny lub jest tak duży, że dochodzi do kontaktu z podłożem. W takim przypadku zmiana powinna być usunięta przez lekarza weterynarii w znieczuleniu miejscowym i leczona w sposób kontrolowany ze zmianami opatrunków.
