Odpowiednie dozowanie kosztownych dodatków mineralnych dla krów bywa nie lada wyzwaniem dla hodowcy
Zrównoważone zaopatrzenie w pierwiastki śladowe oraz witaminy, zapewnienie zdrowia, płodności i wydajności mlecznej niezbędne jest w perspektywie długoterminowej. Producenci mleka powinni stosować co najmniej trzy różne dodatki mineralne: dla krów w okresie laktacji, krów zasuszonych i jałówek. Dozowanie kosztownych dodatków mineralnych jest często wyzwaniem ze względu na ich niewielkie ilości. Dziesięć wskazówek dotyczących zarządzania żywieniem:
1. Magazynowanie w workach
Dodatki mineralne mają tendencję do wchłaniania wody, dlatego powinny być przechowywane w czystym, suchym i ciemnym miejscu. Jeśli kupujemy je luzem i tak warto wsypać je do mniejszych worków. Przykładowo – duże worki często stoją otwarte przez zbyt długi czas, zanim nie zostaną zużyte.
2. Mieszanka indywidualna dla gospodarstwa
Mieszanki pasz treściwych i mineralnych wyprodukowane w gospodarstwie i dostosowane do potrzeb stada pomagają zwiększyć ilość pobieranej paszy, uprościć dawkowanie i uniknąć selektywnego pobierania paszy. Takie mieszanki zazwyczaj zawierają wszystkie potrzebne dodatki mineralne i mają postać mączki. Ważne jest, aby można je było elastycznie dostosowywać, co jest konieczne przy prawie każdej zmianie paszy objętościowej (w zależności od sposobu obliczania racji żywnościowej).
3. Dokładnie wymieszać
Dodatki mineralne najlepiej wymieszać razem z TMR. Aby dobrze rozprowadzić je w dawce pokarmowej należy postępować w następujący sposób:
Dodatki mineralne włożyć do paszowozu i wymieszać z jak największą ilością paszy (treściwej lub premiksu). Dodanie ich osobno zabiera czas i jest potencjalnym źródłem błędów. Dlatego też – włóż dodatki mineralne na łopatę kukurydzy i wsyp razem do wozu paszowego lub kup worki na dodatki mineralne w odpowiednim rozmiarze, tak aby można było wysypać całą zawartość worka, zamiast za każdym razem odważać.
4. Ręczne mieszanie wstępne
Ręczne zadawanie dodatków mineralnych jest bardzo niedokładne! W tym przypadku zaleca się również dystrybucję mieszanki własnej lub premiksu złożonego z paszy treściwej i dodatków. W związku z selektywnym pobieraniem paszy, krowy powinny być wiązane podczas jedzenia.
5. Problem z zasuszonymi krowami
Często duży deficyt związków mineralnych występuje u krów zasuszanych, np. z powodu źle dobranych dodatków mineralnych lub nieprawidłowych bądź nieaktualnych analiz kiszonek. Skutki w postaci gorączki mlecznej widzimy już po wycieleniu. Dlatego w przypadku częstych problemów u krów zasuszonych, dawki pokarmowe powinny być analizowane pod kątem zawartości DCAB, potasu i wapnia. Jeżeli zasuszane krowy są żywione wyłącznie słomą i paszą treściwą, minerały muszą znaleźć się w paszy treściwej.
6. Nie zapomnij o dodatkach mineralnych dla młodego bydła!
Dodatki mineralne są często pomijane w żywieniu młodego bydła, co może później rzutować na płodność (problemy z pierwszym zacieleniem). O tym, czy zaopatrzenie w związki mineralne podczas odchowu było prawidłowe, poinformuje proste badanie krwi jałówek cielnych/pierwiastek. Jeżeli młodzież dostaje resztki paszy od krów, jej skład należy regularnie kontrolować, a dawkę pokarmową odpowiednio dobrać do jakości paszy.
7. Niedożywienie i przekarmienie krów
Nieprecyzyjne żywienie czy selektywne pobieranie paszy mogą prowadzić do niedostatecznej lub nadmiernej podaży niektórych składników mineralnych. Jest to szczególnie widoczne w fazach silnego stresu, np. podczas wycielenia lub w pierwszych 60 dniach laktacji. Wartości graniczne różnią się w zależności od związku mineralnego i stada. Informacji dostarczają analizy laboratoryjne pasz lub dawek pokarmowych. Przykładowo – często wysoka zawartość popiołu w jesiennych kiszonkach prowadzi do stałego przedawkowania selenu, a w konsekwencji do objawów zatrucia. W przypadku selenu zasada "dużo pomaga dużo" nie sprawdza się!
8. Informacje z krwi
W przypadku problemów często najlepszym sposobem jest analiza rzeczywistego zaopatrzenia w składniki mineralne poprzez badanie krwi. Koszt badania krwi różni się w zależności od parametru i laboratorium. Jeśli badanie krwi ma być przeprowadzane regularnie (kontrole dawki pokarmowej), można wykonać badanie zbiorcze dla każdej grupy zwierząt. Test zbiorczy to dobry sposób na obniżenie kosztów. Ważne jest, aby dobrać odpowiednie zwierzęta, a wyniki zinterpretować wraz z lekarzem weterynarii.
9. Kontroluj zużycie lizawek solnych
Lizawki stałe (kamienne) mogą pomóc w zaopatrzeniu w składniki mineralne, ale kontrola rzeczywistego spożycia związków mineralnych jest niezwykle trudna. Jeśli są one jedynym źródłem zaopatrzenia w minerały (np. pastwisko lub wybieg), należy przynajmniej kontrolować ich ogólne zużycie (wskazówka: zapisuj datę wyłożenia lizawki). Jeśli dostarczamy pasze mineralne do koryta, lizawki mogą być oferowane dodatkowo, do swobodnego użytku (np. na pastwisku lub na wybiegu).
10. Typowe błędy
Typowe błędy w podawaniu dodatków mineralnych to niedostateczna dokładność wymieszania, selektywne pobieranie paszy, błędne obliczenia dawki pokarmowej lub brak analiz pasz objętościowych. Ponadto – z reguły pasze mineralne sprawdza się tylko wtedy, gdy pojawiają się trudności.
We współpracy z: R. Kortwinkel, A. Borgstede, N. Henke, F. Robusch i dr M. Eisert, LWK NRW
