Najliczniejszą grupę (45 proc.) stanowią jednak ci, którzy nie oceniają jej jednoznacznie, czyli ani dobrze, ani źle. W większości są to rolnicy, którzy mają gospodarstwa o powierzchni 10-49 ha oraz osoby nieprowadzące regularnej ewidencji kosztów i przychodów. Inwestycje w 2023 roku planuje zaledwie 21 proc. rolników, a 82 proc. z nich ma niezbędne maszyny. Takie wnioski wynikają z badania jakie na zlecenie Santander Leasing zrealizował Instytut Badawczy Kantar Polska.
Koszty, ceny i import
Jak wskazują wnioski z przeprowadzonej analizy, wysoki poziom kosztów produkcji rolnej (44 proc.) to największe wyzwania stojące przed polskim rolnictwem. Na kolejnych pozycjach znalazły się ceny skupu (20 proc.), zmiany klimatyczne (10 proc.) czy napływ płodów rolnych z Ukrainy (7 proc.). Wielkość gospodarstwa czy specjalizacja nie różnicują w istotny sposób odpowiedzi na to pytanie.
– Bieżąca sytuacja w sektorze rolnym jest dynamiczna i kolejne kwartały przynoszą pogorszenie nastrojów rolników, co potwierdzają realizowane cyklicznie badania wskaźnika koniunktury w rolnictwie Instytutu Rozwoju Gospodarczego SGH. Na podstawie analizy z II kwartału br. możemy wskazać, że następuje obniżenie poziomu oszczędności gospodarstw rolnych w wyniku silnych czynników inflacyjnych w gospodarce narodowej oraz następuje wzrost wydatków na nabycie nawozów, pasz treściwych czy też środków ochrony roślin. Badanie potwierdza również obniżenie przychodów gospodarstw rolnych w wyniku spadku wielkości sprzedaży i cen skupu podstawowych produktów rolnych – wskazuje Piotr Domagała, dyrektor ds. sektora rolnego w Santander Leasing.
Niepewność gospodarcza i inflacja
Jak wskazuje badanie, inwestycje w 2023 roku planuje zaledwie 21 proc. rolników. Wśród tych, którzy zamierzają inwestować przodują hodowcy. Większość rolników (82 proc.) nie planuje żadnych inwestycji na 2023 rok. Mniejsze zainteresowanie tym tematem może wynikać przede wszystkim z niepewności gospodarczej, na którą ma wpływ poziom inflacji. Ograniczenie inwestycji przez rolników dobrze widać na przykładzie rejestracji nowych ciągników, gdzie spadki sięgają 11,4 proc. r/r. Jednocześnie z uwagi na szybko rosnące ceny maszyn, o blisko 10 proc. r/r wzrasta sprzedaż ciągników używanych.
– Potwierdzenie wyników naszego badania w zakresie większej aktywności i większego potencjału do inwestowania przez duże gospodarstwa znajdziemy gdy przyjrzymy się mocom nabywanych ciągników rolniczych nowych i używanych - gdzie największe wzrosty notowane są na najmocniejszych jednostkach powyżej 210 KM, odpowiednio 56,2 proc. r/r i 23,2 proc. r/r – wskazuje Piotr Domagała.
Brak środków na inwestycje
Podkreślić należy dysproporcję w podejściu do planowania inwestycji między większymi i mniejszymi gospodarstwami. Rolnicy z mniejszych gospodarstw często nie planują i nie realizują inwestycji (mają za mało środków, wskazują także jako czynnik hamujący brak pewności wynikający z warunków pogodowych i chorób roślin). Tu decyduje brak wolnych środków i pewności ich "dopływu" co stanowi główną barierę względem takich działań. W tej grupie rolników panuje poczucie, że poza niezbędnymi inwestycjami (głównie chodzi tu o sprzęt) inne tego rodzaju "zamrożenia środków" mogą nie przynieść oczekiwanych skutków.
Z drugiej strony w przypadku większych gospodarstw rolnych pojawia się już sam etap planowania i realizacji inwestycji. W tym przypadku są one planowane najczęściej raz do roku - w zimie. Następuje to w momencie, kiedy przedsiębiorcy rolni podsumowując swoją działalność z całego roku, mają wizje działań na przyszły rok i mają po prostu więcej czasu na strategiczne planowanie inwestycji.
– Co istotne w pierwszej kolejności śledzą i analizują trendy na rynkach lokalnych, jak również zagranicznych. Bardzo istotnym elementem w tym obszarze są również rozmowy prowadzone przez rolników z sąsiadami, którzy pracują na roli. Traktują ich jako "naturalne" wsparcie w procesie planowania przez nich inwestycji – dodaje Jarosław Kwiatkowski, analityk sektora rolnego w Santander Leasing.
Wzrost zainteresowania ciągnikami używanymi
Dobry pogląd na sytuację na rynku ciągników pokazują comiesięczne zestawienia magazynu Profi na podstawie opracowań PIGMiUR. Przykładowo na rynku wtórnym na koniec czerwca 2023 roku było 12 114 rejestracji ciągników używanych. To o 1322 traktorów więcej niż w tym samym okresie 2022 roku. Wzrost wynosi 12,2%.
opr. Jan Józefowicz, źródło: Santander Leasing
