W Sejmie znalazł się już rządowy projekt ustawy o organizacji rynku owoców i warzyw, a także rynku chmielu. Celem jest wprowadzenie zmian, które wynikają z przepisów nadanych przez Komisje Europejską i dotyczą przyznawania pomocy finansowej ze środków pochodzących z Unii Europejskiej dla organizacji producentów w sektorze owoców i warzyw i ich zrzeszeniom.
- W niniejszym projekcie dokonuje się korekt przepisów ustawy z dnia 19 grudnia 2003 r. odnoszących się do obsługi wniosków o zatwierdzenie programów operacyjnych, wysokości wydatków i funduszy operacyjnych oraz o przyznanie pomocy finansowej, co pozwoli na prawidłowe stosowanie przepisów Unii w tym zakresie. Wprowadzono również sankcje za niewywiązywanie się z podjętych na podstawie przepisów unijnych zobowiązań wobec inwestycji zakupionych ze współfinansowaniem ze środków publicznych, a także za uniemożliwienie przeprowadzenia kontroli wywiązywania się z podjętych zobowiązań oraz za wykorzystywanie środków funduszu operacyjnego niezgodnie z ich przeznaczeniem – czytamy w uzasadnieniu projektu.
Jaka cena na produkty podlegające wycofywaniu z rynku?
W projekcie ustawy proponuje się między innymi przyjęcie sposobu, dzięki któremu określana ma być wysokość wsparcia na produkty, które podlegają operacji wycofywania z rynku. Warunek, który musi być uwzględniony to to, że wysokość kwoty wsparcia za takie produkty nie może być niższa od ich aktualnych cen rynkowych. Zdaniem Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi ma to zapobiegać nieuzasadnionemu korzystaniu z tego działania.
Wysokość wsparcia za produkty podlegające wycofaniu z rynku, ustalana ma być przez dyrektora regionalnego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa na podstawie kosztów, jakie poniosła organizacja producentów na zakup tego towaru.
Ustawa ta wprowadzi obowiązek przedkładania kopii protokołu kontroli produktów objętych operacją wycofania z rynku, która przeprowadzona zostanie przez wojewódzkiego inspektora Inspekcji Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych. Obowiązek ten zastąpić ma wymóg, który obecnie obowiązuje, czyli ustawy przedkładania oświadczenia o spełnieniu wymagań jakości handlowej.
Ustawa ta również wskazuje, w jaki sposób określany będzie roczny pułap pomocy na dofinansowanie funduszu operacyjnego organizacji producentów, którzy byli członkami danej organizacji lub zrzeszania w okresie referencyjnym.
Ustawa ta również przyzna Prezesowi Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa kompetencje w zakresie corocznego weryfikowania, czy został spełniony warunek udzielania zwiększonej pomocy dla organizacji producentów owoców i warzyw lub ich zrzeszeniom, wynikający z unijnych przepisów określających czy udział wartości produkcji warzyw i owoców skierowanej w Polsce na rynek za pośrednictwem organizacji producentów owoców i warzyw stanowi mniej niż 20% łącznej wartości produkcji sektora owoców i warzyw wprowadzonej do obrotu.
Prezes Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, obliczał będzie ten odsetek, wykorzystując do tego dostępne w terminie jego obliczania dane, wynikające z rocznego sprawozdania na temat działalności organizacji oraz dane, które zostaną opublikowanie przez GUS.
Jakie kary mogą zostać nałożone na grupy producenckie?
Państwa członkowskie, zgodnie z unijnymi przepisami stosują kary na szczeblu krajowym w odniesieniu do nieprawidłowości, które dotyczą wymogów określonych w przepisach unijnych. Kary te charakteryzować muszą się skutecznością, powinny być proporcjonalne i odstraszające w celu zapewnienia odpowiedniej ochrony interesów finansowych Unii.
W związku z tym przewidywane są następujące kary, które mogą być nałożone przez dyrektora oddziału regionalnego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa:
- za nieprzestrzeganie przez organizację producentów zobowiązania wykorzystywania zgodnie z przeznaczeniem inwestycji zrealizowanych ze współfinansowaniem ze środków unijnych. Kara ta będzie polegać na zwrocie kwoty pomocy finansowej przyznanej na inwestycję wraz z odsetkami, ustalonej przez dyrektora oddziału regionalnego ARiMR, proporcjonalnie do okresu, w którym nie dotrzymano zobowiązania. Wprowadzenie tej kary ma zmotywować organizacje producentów do wykorzystywania inwestycji finansowanych z udziałem środków publicznych we właściwy sposób;
- za uniemożliwianie przeprowadzenia kontroli spełniania zobowiązania, o którym mowa wyżej;
- za wykorzystywanie przez organizację producentów owoców i warzyw środków finansowych zgromadzonych na funduszu operacyjnym w sposób niezgodny z przeznaczeniem. Kara będzie polegać na obniżce kwoty pomocy finansowej udzielonej danej organizacji za dany rok o kwotę wykorzystaną niezgodnie z przeznaczeniem, maksymalnie do 5% kwoty pomocy przyznanej, co zmotywuje organizacje do prawidłowego korzystania ze środków funduszu operacyjnego.
Według danych Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi, w kraju istnieje 167 organizacji producentów owoców i warzyw i jedno zrzeszenie organizacji, w tym aktualnie w 14 z nich wdraża się programy operacyjne, w tym 3 planowane są do końca 2024 roku. W roku 2022 wpłynęło sześć wniosków o zatwierdzenie programów operacyjnych na lata 2003-2025.
