StoryEditorOdmiany SGGW znane i cenione

Wczesne, plenne z tolerancją na mączniaka rzekomego. Poznaj odmiany SGGW

21.10.2022., 08:00h
Ogórek gruntowy, pomidor polowy, arbuz i miechunka. Poznaj odmiany powstałe w SGGW, z których korzystają firmy hodowlano-nasienne w Polsce.

Katedra ta jest najstarszą w Polsce katedrą, zajmującą się genetyką roślin i zalicza się do najstarszych jednostek organizacyjnych SGGW. Głównymi obiektami badań, niejako symbolami prac, przez wiele lat były ogórek i żyto, i na tych dwóch gatunkach uzupełnionych pomidorem, dyniami, papryką, rzodkiewką, topolą oraz rzodkiewnikiem (gatunek modelowy) koncentrują się obecnie prace badawcze. Wszystkie wymienione w tekście odmiany powstały na polu doświadczalnym KGHiBR w Wolicy.

W wyniku prac zespołu hodowli roślin, kierowanego przez profesora Bogusława Kubickiego, a następnie przez prof. Katarzynę Niemirowicz-Szczytt, w którym głównym hodowcą była dr Aleksandra Korzeniewska, powstało ponad 60 odmian w 8 gatunkach roślin warzywnych: ogórek 5, melon 7, dynia zwyczajna 13, dynia olbrzymia 8, arbuz 3, pomidor 17 i papryka 9, a także jedna odmiana miechunki pomidorowej. Wszystkie opisane odmiany są w obrocie w polskich firmach hodowlano-nasiennych. Wszystkie odmiany zarejestrowano w COBORU, są to zarówno odmiany ustalone, jak i mieszańcowe, przeznaczone głównie do uprawy w polu. Wiele z tych odmian jest znanych nie tylko w kraju, ale i za granicą.

image
POMIDORY KLASY PREMIUM

Oferta odmianowa pomidorów premium od Bayer

Papryka

W wyniku prac hodowlanych powstały odmiany papryki, przeznaczonej do uprawy polowej.

  • Należy do nich mieszańcowa Roberta o owocach typu blok. Odmiana wyróżnia się dużą wczesnością i korzystnym pokrojem roślin, jest także dobrze dostosowana do uprawy w polu.
  • Kolejna to Rokita – odmiana półostra, o owocach czerwonych typu strąk, o podwyższonej zawartości kapsaicyny i przydatności do uprawy pod osłonami.
image

Rokita.

FOTO: fot. Legutko
  • Inne odmiany papryki to: Marta Polka – ma duże, prostokątne, intensywnie żółte owoce, o masie do 160 g i grubej ściance (6–8 mm).
image

Marta Polka.

FOTO: fot. Legutko
  • Oda – odmiana bardzo wczesna, o fioletowych owocach.
  • Robertina – odmiana bardzo wczesna, przeznaczona do uprawy w polu oraz w nieogrzewanych tunelach, rośliny są niskie, zwarte, o sztywnych pędach. Owoce typu blok, lekko żebrowane, o masie 120–140 g, czerwone, z silnym połyskiem, miąższ jest gruby (7–8 mm) i soczysty.
image

Robertina.

FOTO: fot. Legutko
  • Corrida – odmiana mieszańcowa o owocach czerwonych około 140 g, bardzo wczesna, jedna z najlepszych do przetwórstwa.
  • Rewia – ma owoce typu blok, o pomarańczowej skórce, do uprawy pod osłonami i w gruncie.

Ogórek gruntowy

W hodowli odmian ogórka położono nacisk na wczesność, plenność i podwyższoną tolerancję na mączniaka rzekomego i kanciastą plamistość. Efektem prac były 4 odmiany mieszańcowe, do których należą:

  • Szeryf – przeznaczony do konserwowania. Rośliny o silnym wigorze i dominujących żeńskich kwiatach. Owoce cylindryczne, ciemnozielone, z rzadkimi brodawkami. Odmiana bardzo plenna, z wysokim udziałem plonu wczesnego. Ma wysoką tolerancję na mączniaka rzekomego.
image

Szeryf.

FOTO: fot. Szyperek
  • Lokata – do konserwowania i na korniszony. Wyróżnia się bardzo silnym wzrostem i dużą zdolnością regeneracji roślin. Owoce bez tendencji do przerastania na grubość. Odmiana wyjątkowo plenna, o wysokiej odporności na mączniaka rzekomego.
image

Lokata.

FOTO: fot. Szyperek
  • Traper – odmiana wczesna do konserwowania i na korniszony. Jest bardzo plenna, o wysokiej odporności na mączniaka rzekomego.
  • Tessa – odmiana typowo sałatkowa, tworzy długie na około 22 cm owoce.
  • Powstała także odmiana Dar (ustalona), o krzaczastym pokroju, ładnych, nieprzerastających owocach o uniwersalnym zastosowaniu.

Pomidor polowy

W hodowli pomidora polowego zwrócono uwagę na wczesność, pokrój roślin oraz kształt, barwę i wielkość owoców. Odmiany karłowe to:

  • Betalux i Promyk – bardzo wczesne, częściowo partenokarpiczne, czerwone, najlepsze na przecier oraz
  • Ola Polka (żółte) i Maskotka (czerwone) – owoce typu koktajlowego,
  • a także Samuraj – odmiana o czerwonych, dużych (130 g), kulistych, twardych owocach, przydatnych do przetwórstwa i bezpośredniego spożycia.
  • Najnowsza odmiana karłowa to mieszaniec Ursyn o czerwonych, mięsistych, bardzo dużych owocach (250–300 g), z przeznaczeniem do bezpośredniego spożycia i przetwórstwa.

Druga grupa to odmiany o ciągłym (nieograniczonym) typie wzrostu do uprawy przy palikach. Należą do niej:

  • Faworyt – odmiana o bardzo dużych (250–400 g), malinowych, mięsistych owocach, kulistospłaszczonych, niekiedy z niezbyt wyraźnie zaznaczonym żebrowaniem, bardzo smacznych.
image

Faworyt.

FOTO: fot. Legutko
  • Adam – odmiana mieszańcowa silnie rosnąca, o owocach do długiego przechowywania (nawet 20 dni po zbiorze). Tworzy mięsiste, smaczne, dość twarde owoce barwy czerwonej.
  • Agent – bardzo plenna odmiana mieszańcowa typu gałązkowego, o czerwonych owocach (45 g), zawiązanych na pojedynczych gronach (10–11 szt. w każdym), nie pękają i nie osypują się, przydatne do przechowywania.
  • Pokusa – odmiana wczesna, o kulistych, czerwonych owocach typu cherry.
image

Pokusa.

FOTO: fot. Legutko
  • Figiel – odmiana o ciągłym typie wzrostu, średnio wczesna, o okrągłych, małych, pomarańczowych bardzo smacznych, owocach typu cherry.

Najnowsza, mieszańcowa odmiana do uprawy przy palikach oraz pod nieogrzewanymi osłonami to Janko. Rośliny o silnym wigorze i ciemnozielonych, długo zdrowych liściach. Pojedyncze i złożone grona po 5–7 owoców w każdym. Owoce czerwone, gładkie (120–150 g), dwu- lub trzykomorowe, o wyśmienitym smaku. Nadają się do przechowywania. Tolerancyjna na niekorzystne warunki uprawy i suchą zgniliznę wierzchołkową.

Dynia olbrzymia

Tworzenie nowych odmian pod względem jakościowym było możliwe dzięki prowadzonym w Katedrze od wielu lat badaniom, dotyczącym podłoża genetycznego ważniejszych cech użytkowych, szczególnie zawartości karotenoidów i suchej masy. W ten sposób powstały materiały wyjściowe do pierwszych polskich odmian o półkrzaczastym pokroju. Są to:

  • Ambar – o owocach kulistospłaszczonych, skórce ciemnozielonej z szarymi cętkami i wadze 2–4 kg. Miąższ intensywnie żółtopomarańczowy, z wysoką zawartością suchej masy (ok. 18%). Owoce bardzo dobrze się przechowują, są przydatne do bezpośredniego spożycia i jako pasza dla zwierząt.
  • Amazonka – o owocach kulistospłaszczonych, skórce ciemnopomarańczowej i masie 1–1,5 kg. Miąższ pomarańczowy, z wysoką zawartością suchej masy (10–12%) i β-karotenu. Owoce bardzo dobrze się przechowują, polecane do bezpośredniego spożycia, na przetwory i soki.
image

Dynia olbrzymia Amazonka.

FOTO: fot. Legutko
  • Karowita Bis – o owocach kulistospłaszczonych, cienkiej, ciemnopomarańczowej z jasnokremowymi paskami skórce i wadze owoców 3–6 kg. Miąższ intensywnie pomarańczowy, gruby, zawiera ok. 10% suchej masy. Jest szczególnie polecana w kuchni i na soki.

Kolejny etap to hodowla odmian heterozyjnych dyni olbrzymiej. Powstały dwie odmiany mieszańcowe:

  • Otylia – rośliny o płożącym pokroju. Owoce duże o masie 5–10 kg, kulistospłaszczone, o różowopomarańczowej skórce, o wysokiej odporności na uszkodzenia podczas transportu. Przydatne do spożycia przez kilka miesięcy po zbiorze. Miąższ intensywnie żółty, gruby (5–7 cm), nadaje się do przetwórstwa.
  • Justynka – rośliny o półkrzaczastym pokroju, tworzą po kilka owoców o masie 2,5–3,5 kg, o ciemnopomarańczowej do różowej barwie skórki. Miąższ ciemnopomarańczowy z wysoką zawartością β-karotenu. Dobrze się przechowuje. Przydatna do przetwórstwa i bezpośredniego spożycia.

image
SPOTKANIA WiOM

Kolekcja porównawcza i testy – jakie cebule od firmy PNOS Ożarów Mazowiecki na gleby suche?

W wyniku prac nad dynią zwyczajną wytworzono szereg odmian o różnych typach:

Cukinia

Astra Polka, Atena Polka, Nimba, Soraja, Nefryt i Bananowy Song (dwie ostatnie mieszańcowe). Odmiany te charakteryzują się dużą wczesnością, krzaczastym pokrojem i maczugowatymi owocami, o skórce barwy żółtopomarańczowej, jasnozielonej z ciemnozielonymi cętkami oraz ciemnozielonej.

image

Cukinia Astra Polka.

FOTO: fot. Legutko

Dynia na nasiona, bezłupinowa

Pierwsza odmiana to Miranda – roślina o półkrzaczastym pokroju, tworzy po 3–4 owoce. Kolejna odmiana to Junona – rośliny o płożącym pokroju, owocach 3–4 kg i bezłupinowych nasionach barwy ciemnozielonej.

Dynia na nasiona z nasionami okrytymi

Odmiana Danka Polka – ma rośliny płożące, silnie rozgałęzione. Owoce średniej wielkości, kuliste, żółtopomarańczowe, wypełnione bardzo dużą liczbą bardzo smacznych nasion.

Dynia makaronowa

Pyza, Makaronowa Warszawska to odmiany o półkrzaczastym pokroju roślin. Owoce owalne lub jajowate, o masie 1–2 kg, o żółtopomarańczowej skórce i intensywnie żółtym miąższu, który po krótkim gotowaniu rozpada się na fragmenty przypominające makaron.

Patison

Disco, Gagat, Okra, Polo i Aureus (dwie ostatnie mieszańcowe) to odmiany o krzaczastym pokroju, tworzące spłaszczone owoce kształtem przypominające babkę lub dysk, z promieniście ułożonymi wrębami. Owoce o skórce pomarańczowej, białokremowej, kremowobiałej, zielonej lub ciemnozielonej. Mogą być spożywane w każdym stadium dojrzałości. Nadają się do przetwórstwa i bezpośredniego spożycia.

Melon

Efektem prac nad melonem było uzyskanie 7 oryginalnych odmian, które oprócz wysokich plonów i dużych walorów smakowych owoców, charakteryzują się dużą tolerancją na niesprzyjające warunki środowiskowe i uprawę w odkrytym gruncie.

Trzy pierwsze to ustalone odmiany:

  • Melba (miąższ pomarańczowy),
  • Oliwin (miąższ kremowozielony),
  • Model (miąższ jasnozielony).

Cztery kolejne to odmiany mieszańcowe charakteryzujące się ponadto podwyższoną tolerancją na mączniaka rzekomego i prawdziwego. Są to:

  • Seledyn (miąższ seledynowokremowy)
  • oraz Emir, Malaga i Junior o miąższu pomarańczowym. Owoce ich są kuliste, owalne lub kulistoowalne, o masie 0,8–1,5 kg, słodkie, o silnym aromacie i doskonałym smaku.
image

Melon Seledyn.

FOTO: fot. Legutko

Arbuz

W KGHiBR powstały także trzy oryginalne heterozyjne odmiany arbuza, dobrze dostosowane do polskich warunków klimatycznych. Charakteryzuje je krótka wegetacja (100–120 dni), wysoki plon owoców o doskonałym smaku i aromacie. Polecane są do upraw z rozsady, na polu lub w tunelach foliowych.

  • Pierwszą była odmiana mieszańcowa Rosario – wczesna, owoce o masie 3–4 kg, okrągłe, o ciemnozielonej skórce i ciemnoróżowoczerwonym słodkim, soczystym miąższu.
  • Druga odmiana to Złoto Wolicy (mieszaniec) – o kulistojajowatych owocach, z żółtą skórką i o czerwonym miąższu.
  • Ciekawą odmianą arbuza jest Janosik, którego owoce o zielonej skórce mają żółty miąższ – słodki, soczysty, ze stosunkowo małą liczbą nasion.
image

Arbuz Janosik.

FOTO: fot. Legutko

Miechunka pomidorowa

Wyhodowano jedną odmianę miechunki pomidorowej o nazwie Amarylla. To roślina jednoroczna, wysokości ok. 60 cm, silnie rozgałęziająca się, o pokładających się pędach. Owoc miechunki (30–40 g) jest jędrny, soczysty, w skórzastej osłonce, ma żółtozieloną barwę, kształtem zbliżony do owoców pomidora. Ma specyficzny słodkokwaskowy smak. Nadaje się na przetwory. 

image

Miechunka pomidorowa Amarylla.

FOTO: fot. Legutko

 

Marta Szyperek

01. listopad 2024 04:42